

του “Έτσι κάνουν όλες”
Η ζωή είναι κωμωδία γι’ αυτούς που σκέφτονται
Και τραγωδία γι’ αυτούς που αισθάνονται.
Χόρας Ουώλπολ, 16 Αυγούστου 1776
Η σκηνοθέτρια Ροδούλα Γαϊτάνου, η οποία ζει και εργάζεται στο Λονδίνο και πέρυσι εντυπωσίασε με τη φρέσκια Σταχτοπούτα της στην πρώτη της συνεργασία με την ΕΛΣ, τοποθετεί την δράση του έργου κάπου στην Ευρώπη του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα, -στην άνοιξη της βιομηχανικής επανάστασης-, όταν οι φροϋδικές θεωρίες ταρακουνούσαν την επιστημονική κοινότητα, ενώ η φωτογραφική τέχνη, οι εφευρέσεις και οι νέες θεωρίες προετοίμαζαν την ανθρωπότητα για το θαύμα του 20ού αιώνα. Ο ευγενής Ντον Αλφόνσο ζει στο δικό του ιδιότυπο "cabinet of curiosities" - μία ιδιωτική συλλογή από ιδιαίτερα και αλλόκοτα αντικείμενα, που θα μπορούσε να θεωρηθεί πρόγονος ενός ιδιοσυγκρασιακού μουσείου. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, όπου η αλήθεια μπερδεύεται με τις ψευδαισθήσεις καταστρώνει το πείραμα που θα καταδείξει την ροπή της ανθρώπινης φύσης προς την απιστία.
"Τυχερός όποιος βλέπει τα πράγματα από τη θετική τους πλευρά. Αυτή είναι η συμβουλή του Ντα Πόντε στο φινάλε της όπερας Έτσι κάνουν όλες. Όταν οι δοκιμασίες της ανθρώπινης περιπέτειας κλονίζουν το οικοδόμημα της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης ο μόνος δρόμος για να συνεχίσει κανείς να πορεύεται είναι με χιούμορ κι αισιοδοξία. Πώς αλλιώς, άλλωστε, να μπορέσει κανείς να πορευτεί χωρίς να χάσει την εμπιστοσύνη του στους συνανθρώπους;
Εντρυφώντας κανείς σε αυτή τη μοτσάρτεια σπουδή πάνω στην απιστία διαπιστώνει ένα μεγάλο παράδοξο: ενώ το λιμπρέτο του Ντα Πόντε έχει όλα τα στοιχεία μιας παρωδίας πάνω στον κόσμο των ανθρώπινων συναισθημάτων, η μουσική του Μότσαρτ έχει τόσο απόλυτη συναισθηματική ειλικρίνεια που αναρωτιέται κανείς αν πρόκειται τελικά για μία αναπαράσταση της τραγωδίας των ανθρωπίνων σχέσεων.
Η δράση του έργου τοποθετείται κάπου στη Ευρώπη του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα, την εποχή που η βιομηχανική επανάσταση καλπάζει, οι φροϋδικές θεωρίες συγκλονίζουν την επιστημονική κοινότητα, η φωτογραφική τέχνη αλλάζει τα δεδομένα της απεικόνισης, οι εφευρέσεις και οι νέες θεωρίες προετοιμάζουν τον κόσμο για τον 20ό αιώνα. Βρισκόμαστε στο cabinet of curiosities του ευγενή Ντον Αλφόνσο, εραστή της εντρύφησης, της ίντριγκας και της καινοτομίας.
Το cabinet of curiosities ή Kunstkammer ή Kunstkabinett είναι μία ιδιωτική συλλογή από ιδιαίτερα αντικείμενα, ο πρόγονος ενός μουσείου. Πρόκειται για μία εκλεκτική παρουσίαση του κόσμου όπως αυτός αντανακλάται μέσα από τα μάτια του συλλέκτη. Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον ο Αλφόνσο καταγράφει την παράδοξη σχέση μεταξύ αλήθειας και ψευδαίσθησης και ενορχηστρώνει ένα πείραμα ανθρώπινης χημείας και έλξης με συστατικά δύο ζευγάρια ετερώνυμων «στοιχείων» τα οποία ορκίζονται, μεταξύ τους, ερωτική πίστη.
Οι δύο φίλοι Φερράντο και Γκουλιέλμο δεν διστάζουν να στοιχηματίσουν με τον Ντον Αλφόνσο σχετικά με τη δύναμη της πίστης των δύο αγαπημένων τους, της Φιορντιλίτζι και της Ντοραμπέλλας. Με τη βοήθεια της Ντεσπίνα, της ρηξικέλευθης και διορατικής οικονόμου, οι άντρες κανονίζουν να ξεγελάσουν τις γυναίκες και να δοκιμάσουν την πίστη τους καταστρώνοντας νέα ερωτική πολιορκία ως ξενόφερτοι μνηστήρες.
Οι δύο γυναίκες και οι δύο άντρες θα μπλεχτούν στα δίχτυα της κωμωδίας και το απολλώνιο ερωτικό ήθος θα αναμετρηθεί με το διονυσιακό. Και οι τέσσερις θα έρθουν αντιμέτωποι «με το χάσμα ανάμεσα σ’ αυτό που βλέπουν με τα μάτια του μυαλού και σ’ αυτό που βλέπουν με τα μάτια του σώματος» και τότε τι θα υπερισχύσει; Έλξη ή απώθηση;”
Ροδούλα Γαϊτάνου
Περισσότερα για τις παραστάσεις της όπερας "Έτσι κάνουν όλες”, θα βρείτε σε προηγούμενη ανάρτηση του Classical Radio.
www.nationalopera.gr